Geleneksel Blockchain düşüncesi ile baktığımızda içeriklerin kaldırılmasının mümkün olmadığını söyleyebiliriz. Ya blokları optimize edersek?
Bu gün sizlere alışılmışın dışında bir teori ile Blockchain Optimization (Blokzincir Optimizasyonu) ile bazı şeyler açıklayacağım. Bu açıklama içerisinde yer alan içerikler kişilere fikir vermesi, bu fikirleri yeni kurulacak olan blockchain teknolojilerinde kullanmaları ve belkide geliştirmelerinin yolunu açması için olacak. Konuya teknik açıdan başlamadan önce bunu basit bir sistem ile şahsen denedim ve başarılı bir sonuç aldım. Sorun şu ki elimdeki kısıtlı imkanlar ile kaptığım bir kaç Node’un bu iş için yeterli çalışma ortamı sağlamadığını bilmelisiniz. Elinizde kurulması gereken Node sayısı 100 ve üzeri olmak zorunda.
- Aşama: Geleneksel blockchain teknolojisinde düşüncemiz veriye odaklı, verinin şifrelenmesi ve parçalar halinde saklanmasına odaklı. Bu verilerin kümelenmesi ile aslında optimizasyon bloğu oluşturabiliyoruz. Bir verinin işlendiği gizliliğin en üst seviye de korunduğu blok bir de optimize edilebilir bir blok düşünün. Bunu teknik olarak şu şekilde açıklayayım.
- TXID (İşlem Kimliği) diğer tüm işlemlerin toplanarak bir karma oluşturduğu ana çıktıyı temsil eder. Bu çıktı ile girdilerin sonucu elde edilir. Burada kötü niyetli bir düğüm olmadığı ve tüm ağın kendi kontrolümüzden kurulmuş bir piramit olduğunu varsayalım. Temelde verinin işleme, zamana, girdiye, çıktıya ve blok yapısına bağlı olarak bize sunması gereken veri TXID’dir. Buradaki Hash (karma) standart yapıda bloklar oluşturmak için tasarlandı ise optimize edilmesi söz konusu değildir. Şöyle ki her blok kendi içerisinde karma yapısına göre bir boyuta sahiptir. 1 MB’den 20 MB’ye kadar blok boyutları oluşturulabilir. Fakat Optimize edilmiş bir blokchain yapısında bu rakamlar tamamen anlamsız hale geliyor. Burada Blockchain teknolojisinin yapısal olarak aynı işlemi farklı bilimsel teknikler ile işlenmesinden bahsediyoruz.
- Tek bir blockchain 4 farklı blockchain yapısını içerisinde barındıracak şekilde tasarlanabilir. Bir mehtup zarfını ele alalım.
Bu yapıda her block birbirinden bağımsız ancak yine birbirine bağlı şekilde hareket edebilen bir yapıya sahip. İçerikler Blockchain içerisinde saklanırken aynı zamanda kendi içerisinde ayrışabilen bir temel bileşene bağlı. Burada içerik bütünü ile yapılan solarak değiştiğinde sadece Blockchain TXID değil aynı zamanda bağlı bulunduğu bloğun yapısı da değişiyor. Ancak sonuç istenilen gibi pek çok otoriteyi memnun eden bazı durumlar ortaya çıkarıyor.
Silme Hakkı
Değiştirme Hakkı
Geliştirilebilir
Güncelleme Hakkı
Alışılmışın dışında hatta delice göründüğünü biliyorum, ancak blockchain Karma yapısı sayesinde farklı dizilim kurguları oluşturabilirsek temelde istediğim şeyi elde edebiliriz. Hemde çok daha fazla güvenli ve bireysel. Mahremiyet tamamen bizim kontrolümüzde olur. Böylece bir işlem yaptığımızda 1 poliçeyi herkes için kullanmak yerine Poliçe, Sözleşme, İçerik, Kayıt, Kira, Bankacılık ve aklınıza gelebilecek her alanda merkezi olmayan ancak kontrol edilebilir bir Blockchain yapısı elde etmiş oluruz.
Tetikleyici kullanarak Blockchain içerisine entegre ettiğim verileri yaparken blocklar arasında ilginç bir bağ keşfettim, her blok kendi içerisinde bir diğer blok ile bağlı şekilde çalışıyor ancak Node yani düşümler blockları kalıp olarak birbirine eşliyor ve doğrulamayı da aslında ana sunucunun kendisine doğru blok içeriğini eşlediğini düşünerek imza altına alıyor. Bir diğer eşleme bu yol ile devam ediyor. Burada her bir Düğüm’ün amaçlarını farklı şekilde odakladığımızda aynı ağ içerisinde farklı kurgu yönetimlerine sahip değişim, silme, güncelleme ve hatta yeniden oluşturma gibi doğrulama bağları kurulabiliyor.
Blockchain karmaşık pek çok teknolojinin bir araya gelmesi ile oluşan bir teknoloji. Bunu yaygın şekilde “Kripto Para” sektörü kullanıyor. Ancak günümüzdeki yıllar sonrasına ait fikirleri oluşturmak için yapılan çalışmalar bu günden bunların aslında yapılabileceğini ancak çok ciddi maliyetlere konu olacağını gösteriyor.
Bilindiği üzer Dağıtık Defter yapısını ve Terimini ilk geliştiren Hadoop adlı veri saklama sistemidir. BigData ile hayatımıza giren Hadoop kendi içerisinde dağıtık şekilde veri saklayarak kendi bildiği bir algoritma ile verileri sonuç sayfasına getirebiliyordu. Ardından Casandra geliştirildi ve yaygınlaştırıldı. Biri Google’ın diğeri ise Facebook’un göz bebeği olarak hayatımızda kendi yerini buldu. Blockchain da bir dağıtık defter yapısına sahip, aralarındaki fark şifreleme ve saklama teknolojisi ve imza kontrolleri ile eşleşmelerin doğrulama işlemlerinin sağlanması. Şimdi şuna bir göz atalım.
Yukarıda size vermiş olduğum bir Bitcoin basit block tanımıdır. Buradaki dikkatinizi çekmek istediğim nokta Node kavramını yani düğümleri geliştiren bir teknolojinin Blockchain içerisinde veri saklama noktasında neler yapabileceği ve nasıl ayrıştırmasına yardım edebileceğidir. Hadoop yapısı itibariyle yüksek potansiyelde verileri çok kısa sürede işleyebilir. Node içerisinde Blockchain teknolojisi tabanından yer aldığında veri hızı ve dağıtım kontrolü ona göre artan bir dağılıma sahip olacaktır. Ayrıca hesaplama ve sonuç kabiliyetini de hesaba kattığımızda sadece Node depolamaları değil aynı zamanda MERKLE gibi yapılarda da temel uyum içinde çalışabilecek bir birleşim söz konusu.
Şimdi burada optimize edilmiş bir blokchain çalışmasının nasıl olabileceği konusunda kurguyu oluşturalım. Optimizasyon aynı zamanda blok yapısı içinde önemli yüksek boyuttaki bloklar daha yavaş işlem yapacağı için düşük boyuttaki bir blok yapısını kullanabiliriz. Örneğin her bölüm 2 MB boyutunda olacak toplam blok boyutu 8 MB’yi geçmeyecek şekilde tasarlanacak. Tasalanan bu bloklar kendi içerisinde bir doğrulama betiği ile de desteklenecek. Örneğin her blok içerisinde oluşan veri bir diğer blok üzerinde değişime uğradığında, silindiğinde veya tamamen güncellenme gereksinimi duyulduğunda ana Genesis Bloğu bundan etkilenmeyecek. Burada önemli olan veri yüklenirken yapılacak olan Blok seçimi.
Her verinin yüklenmesi için farklı bir algoritma uygulanacak, eğer güncellenebilir bir veri ise baştan seçilerek ana blok içerisinde yer almaması sağlanacak. Güncellenebilir blok içerisinde saklanarak yine değişime uğraması durumunda sadece kendi blok tabanı etkilenecek. Bunu Merkle’de ağacın dallarında asılı olan elma veya meyveler olarak düşünebilirsiniz.
Veri bir anlamda ana bloğa bağlı şekilde çalışsa da kesinlikle blokzinciri tabanını değiştirmeden oluşacak kümeler halinde çalışacak. Değişen veri Blockchain içerisinde olacağı gibi aynı zamanda küme yok edilebilir, silinebilir, değiştirilebilir ve doğrulanabilir olacak.
Günümüz teknolojisinde kullandığımız modullere benziyor. Bir e-ticaret yapısında bazı özellikleri siteye eklemek için modüller geliştirir ve o modülleri işlevsel hale getirerek E-ticaret içerisinde kullanırız. Burada kümeler modüller gibi eklenecek sadece ihtiyaç halinde kullanılacak ve kaldırılabilir olacak.
Modül kullanıldığında veya kaldırıldığında Blockchain içerisinde veri kalacaktır ancak okunamaz ve erişilemez ve çıktısı olmayan bir veri olarak kalacağı için sayısal değerlerde erişimi mümkün olmayan bir bağlantı olacak.
Bu daldan elmayı kopardığınızda elmayı tekrar dalına geri takamamak gibi bir durumda sayılabilir. Kritik olan konu burada kişinin yetkisine bırakılması. Mahremiyet önceliği olduğundan eşli bir Blok oluşması gerekiyor. Bir örnek ile ifade etmek gerekirse. Eğer bir ev sahibi kiracısına kontrat imzalatır ise bu kontrat üzerinde ileriye dönük bir değişiklik yapacak olursa Kiracının da bu kontratı onaylamış olması gerekecek. Aynı blok içerisinde olduğu için Kiracı’ya kira artışını kabul ettiğine ilişkin bir bildiri gidecek ve güncellenen blok her iki taraf için onaylanmış olacak. Kiracının bilgisi dışında yapılacak bir değişiklik veya modifikasyon kesinlikle onaylanmayacağı için ilk yapılmış olarak tarih ve zaman damgası değişiklik koşullarını ortaya koyacak ve böylece dijital imza altına alınmış bu sözleşme artık tarafların karşılıklı anlaşması ile mümkün olacak.
Teoride blokları ayırarak düğümler içerisinde farklı yuvalanmasını sağlayabiliriz. ID’ye bağlı şekilde de her bir düğüm içerisine kopyalanması sağlanabilir çağrı yapıldığında yani bir Explorer aracı ile TXID çağrıldığında bize sonuç çıktısını kontratı ve içeriği doğru şekilde karşılaştırmalı biçimde verebilir. Bu durumda sözleşmelere bağlı şekilde akıllı kontratlar oluşturmak ve bunu yaygınlaştırmak oldukça kolay olacaktır. Ancak bunu uygulamak için oldukça ciddi bir süre ve ekip çalışması gerekiyor. Maliyeti günümüz koşullarında oldukça yüksek olacağından gelecekte bunun olması kaçınılmaz diye düşünüyorum.
Saygılarımla,
Hakan ATABAŞ
